De chimp en wij

Opnieuw blijken de chimpansee en de mens meer op elkaar te lijken dan eerder gedacht. U weet het misschien, de chimpansee en de mens delen een gemeenschappelijke voorouder met elkaar die tussen 7,5 en 7 miljoen jaar geleden leefde in het oerwoud van Afrika. Evolutionair zijn we dus twee broers, geen enkele andere soort staat zo dicht bij ons. Dat heeft betekenis, want die gemeenschappelijke voorouder leek als twee druppels water op de moderne chimpansee. Dat houdt in dat de mens sinds zijn ontstaan rond 7 miljoen jaar geleden heel veel is veranderd en de chimpansee juist niet.

Overeenkomsten

Primatologen onder leiding van Katie Slocombe van de universiteit van York hebben onlangs ontdekt dat wilde chimpansees in het oerwoud van Kibale in Oeganda elkaar graag dingen willen laten zien die ze de moeite waard vinden. Voor ons is dat heel gewoon en lang werd gedacht dat dit bij andere dieren niet voor zou komen. In die gedachte heeft de mens een lange traditie. De mens zou de enige zijn die werktuigen maakt, die oorlog voert, die kan raden wat er in andermans hoofd om moet gaan, enzovoort. De lijst is lang en al die vooroordelen zijn inmiddels gesneuveld. Nu deze dus ook, zoals het beeld uit de video mooi laat zien. Er is verslag van gedaan in een artikel dat is gepubliceerd in PNAS. Klik op https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2206486119 en je kunt het zelf helemaal lezen, want het is voor iedereen zonder kosten geheel toegankelijk. Bekijk ook de video even, het duurt maar 40 seconden en het zegt meer dan duizend woorden.

Het kan nog gekker

In 400.000 GENERATIES gaan we nog wat verder. Daarin sneuvelt zelfs een van de meest heilige huisjes van onze uniekheid, onze taal. Ik toon overtuigend aan dat buiten de mens niet alleen chimpansees maar ook meerkatten taal kennen, al is die uitermate simpel. Maar het is wel taal en daarmee is ook dat verschil tussen de chimp en de mens niet langer absoluut. Het is gradueel geworden. Hoeveel broer wil je hebben?

Diepe verschillen

In 400.000 GENERATIES heb ik die wetenschappelijk nogal schokkende conclusie kunnen trekken doordat ik ermee ben begonnen een compleet beeld van de chimpansee schetsen. Om te beginnen zijn opmerkelijke buitenkant natuurlijk, maar ook zijn gedrag met betrekking tot voeding, veiligheid, de samenleving en de paring en tal van bijzonderheden met betrekking tot zijn communicatie, intelligentie en hulpmiddelengebruik. Het eindresultaat is echt verbluffend. Als het beeld compleet is zie je pas wat een bijzonder dier het is het en hoe dicht hij bij ons staat. Dezelfde exercitie voer ik uit voor de mens. Zo ontstaat een compleet en vergelijkbaar beeld van de twee broers. Dat wordt in andere literatuur over onze evolutie eigenlijk nooit gedaan. Het blijft altijd bij terloopse losse opmerkingen over overeenkomsten en verschillen op momenten dat dit zo uitkomt. Dat is jammer, want zo komen de echt belangwekkende verschillen niet in het licht. Die gaan veel dieper dan de oppervlakte. Zo kan iedereen zien dat de mens rechtop loopt en de chimpansee niet. Maar het wordt pas echt interessant als we dat bezien in het perspectief van wat verwacht mag worden bij primaten. Dan blijkt dat zijn manier van voortbewegen volledig past in normale primatologische patronen en dat geldt ook voor al zijn andere eigenschappen Zo niet de mens, bij ons wijkt echt alles af. In 400.000 GENERATIES kun je er alles over lezen.

Verder komen door stil te staan

Dit diepe verschil duidt erop dat de mens een voor primaten volstrekt afwijkende route moet hebben afgelegd die aan de chimpansee en alle andere primaten voorbij is gegaan. Het is dit verschil dat zo veelbetekenend is. Het geeft ons een sleutel in handen om de deur naar onze evolutionaire geschiedenis heel voorzichtig open te duwen. Wat we dan te zien krijgen is even logisch en wetenschappelijk verantwoord als nieuw en verbazingwekkend. Stil staan. Daar moeten we tegenwoordig niets van hebben. Het zou achteruitgang zijn. Niets, maar dan ook niets, is minder waar.

Reageren

Heb je vragen of opmerkingen? Stel ze via het contactformulier op de website. Elke vraag of opmerking is welkom en je krijgt altijd antwoord. Benieuwd naar andere blogs? Bekijk de blogpagina en lees ze allemaal. 

Bestel 400.000 GENERATIES eenvoudig via de knop hieronder. Voor slechts €17,50 heb je het de volgende dag in huis.

400.000 GENERATIES. Het verhaal van ons allemaal.